دارالشفاء

کتاب «دارالشفا» مجموعه‌‌‌‌ای از دروس فقه استاد معظم حجت الاسلام و المسلمین محمدحسن وکیلی است.

• آیا واقعا بازبودن اماکن مذهبی خطر جانی قابل توجه دارد؟

• بررسی ادله حرمت تعطیلی حرمهای مطهر

• ضریب اهمیت سلامتی چقدر است؟

• آیا اماکن مذهبی شفابخش است؟

• نظام اسباب و علل استثناپذیر است یا نه؟

• ضریب اهمیت زیارت از منظر اسلام چه مقدار است؟

• چالش های دانش پزشکی مدرن کجاست؟

• اعتبار نداشتن آراء پزشکان در خارج از حیطه تجربه

مباحث مطرح شده در کتاب حاضر را می‌‌‌‌توان در این چند بند خلاصه نمود:

1. تشخیص موضوع شفاء و درمان، متوقف بر تخصص است و نظام پزشکی فعلی که در پارادایم تجربه‌‌‌‌گرایی می‌‌‌‌اندیشد به جهت کمبود نمونه‌های آماری در برخی از موارد فاقد صلاحیت برای قضاوت دربارۀ اماکن مقدسه است و لذا از جهات فقهی و تجربی نمی‌‌‌‌تواند در این زمینه مرجع قرار گیرد.

2. منابع وحیانی به‌‌‌‌وضوح دلالت بر این دارد که آثار تکوینی اماکن مقدسه با دیگر اماکن متفاوت است و لذا برای قضاوت دربارۀ آن‌‌‌‌ها باید آزمایش‌‌‌‌ها و تجربیاتی مستقل انجام شود.

3. منابع وحیانی به‌‌‌‌روشنی دلالت بر این دارد که حضور در اماکن مقدسه به قصد استشفاء از عوامل مهم شفاگرفتن است و لذا این مراکز در شفابخشی در میان کاربری‌‌‌‌های گوناگون شهری، عِدل بیمارستان‌‌‌‌ها و درمانگاه‌‌‌‌ها و بلکه مقدم بر آن‌‌‌‌ها است.

4. حفظ سلامتی از راهبردهای مهم شریعت در زندگی است ولی راهبردی مطلق نیست بلکه ضریب اهمیت آن به‌‌‌‌گونه‌‌‌‌ای است که در تزاحم با امور گوناگونی از فعلیت ساقط می‌‌‌‌شود.

5. با این فرض که نظر کارشناسان بهداشت را دربارۀ اماکن مقدسه بپذیریم باز هم تزاحم ملاک‌‌‌‌ها در این موارد به‌‌‌‌گونه‌‌‌‌ای نیست که بتوان جواز بستن این اماکن را که مستلزم تعطیل وقف و وهن شعائر است توجیه نمود.

* * *

تصور نگارنده بر این است که آنچه در این کتاب بیان شده دیدگاه رایج فقهای پیشین شیعه است که اکنون به بهانۀ روشن‌‌‌‌فکری و مقابله با تحجر مورد غفلت قرار گرفته است و آن‌‌‌‌چنان مهجور شده که اگر کسی از آن سخن بگوید اسباب تعجب و استهزاء دیگران خواهد شد. دشمن نیز در این میان ساکت ننشست و از عقب‌‌‌‌نشینی رجال دین از مواضع مسلّم تشیع در قرن‌‌‌‌های گذشته، سوء استفاده کرده و به این بهانه جسارت‌‌‌‌هایی به حریم اهل‌‌‌‌بیت و تشیع نمود که زبان را یارای بیان آن نیست.

غرض از نشر این مختصر، اولاً عرض ادبی است به محضر ولی نعمتمان حضرت علی بن موسی الرضا که نگارنده از کودکی مجاور و ریزه‌‌‌‌خوار دار الشفاء حضرتش بوده است. امید که مورد امضاء و تأیید آن امام همام قرار گیرد. ثانیاً امید است این نگاه در فضایی علمی و به دور از هیاهوی رسانه، مورد توجه علما و فضلای معظم قرار بگیرد و اهل نظر با نقدهای سازنده و دقیق خود بر غناء این بحث بیفزایند. ثالثاً اگر فضلای معظم بدین نتیجه رسیدند که واقعاً این دیدگاه صحیح است در نشر و بسط هر چه بیشتر این اندیشه تلاش کنند تا حرمت شکسته‌‌‌‌شدۀ قبور مطهر اهل‌‌‌‌بیت بار دیگر احیا‌‌‌‌ گردد.

مؤلف از همه عالمان و نخبگان حوزوی و دانشگاهی تقاضا دارد به پاس احترام حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام یک بار محتوای این کتاب را ملاحظه نموده و اگر آن را صحیح یافتند در نشر این محتوا و پیام و احیاء حرمت بیوت اهل بیت علیهم السلام دریغ نفرمایند. مطالب کتاب به هم پیوسته است و پاسخ بسیاری از اشکالات ابتدائی در میانه کتاب آمده است.

عناوین و سرفصل های این کتاب بدین شرح است:

• مقدمه
• فصل اول: موضوع شناسی
  • صغری و کبرای بحث
  • بخش اول: اعتبار طب مدرن از منظر علم تجربی
    • 1. طب مدرن در تعیین موضوع اعتبار ندارد.
    • 2. نمونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از تجربۀ طبی در بهداشت اماکن مقدسه
  • بخش دوم: حقیقت شفاء و درمان
    • 1. معنای شفاء
      • روش تشخیص تحقق شفاء
      • افراط و تفریط در تفسیر شفاء
      • معنای لغوی و اصطلاحی شفاء
    • 2. فلسفۀ طب الهی
      • تأثیر انسان‌‌‌‌شناسی الهی و مادی در طب
      • ضرورت توجه به مجموع روح و جسم در طب
    • 3. شفاء و بیماری امام
  • بخش سوم: برخی اسباب معنوی شفاء
    • 1. شفاء با آیات قرآن
    • 2. شفاء با سؤر مؤمن
    • 3. شفاء با تربت حسینی
    • 4. شفاء با دعا
  • بخش چهارم: شفاء و زیارت مشاهد مشرفه
    • 1. ادلۀ شفابخشی زیارت
      • دستۀ اول: روایات استجابت دعا
      • دستۀ دوم: روایات در باب شفابخشی یاد امام 
      • دستۀ سوم: روایات در باب شفابخشی در مشاهد مشرفه
    • 2. اطلاق شفابخشی اماکن مقدسه
      • معنا و حدود نظافت و بهداشت در اسلام
      • شواهد اطلاق ادلۀ زیارت
      • 1. خطرات سفر زیارتی در گذشته
      • 2. حضور مریضان در مزار و کمبود بهداشت
      • 3. تقبیل حجرالاسود
      • 4. تبرک به پرده کعبه
      • 5. بوسیدن قبور مطهره و عتبه
      • 6. موافقت اعتبار
    • 3. وظیفه در غیر آداب زیارت
      • ضابطه در اعتماد به اسباب مادی و معنوی
    • 4. دار الشفاء
      • درب دارالشفاء را نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندند
      • پاسخ به یک اشکال
      • یک نکته
  • بخش پنجم: شفاء در دیگر مناسک مذهبی
    • 1. مساجد و عزاداری‌‌‌‌ها
    • 2. نماز جمعه
    • خلاصه مطالب این فصل
• فصل دوم: حکم شناسی
  • بخش اول: تبیین تزاحم
    • 1. توضیح اصل تزاحم
    • 2. حاکم در تزاحم
    • 3. اطراف تزاحم
  • بخش دوم: مستثنیات وجوب حفظ جان
    • 1. تبری از امام
    • 2. ‌‌دفاع از مال و ناموس
      • تفصیلی در موارد دفاع
    • 3. اقرار به استحقاق حد
    • 4. اقرار به استحقاق قصاص
    • 5. هدنه
    • 6. کمبودن مؤمنین در جنگ
    • 7. تزاحم، تخصیص یا تخصّص
  • بخش سوم: حکم موارد ظن سلامت
    • 1. سفر معصیت
    • 2. سفر تجارت با کشتی
    • 3. سفر حج با خطر
    • 4. سفر زیارت مع الخوف
  • بخش چهارم: فرار از مرضهای مسری
    • 1. ارتباط با جذامیان
    • 2. فرار از طاعون
    • 3. فرار از مسجد به خاطر طاعون
    • دامنۀ اطلاق روایت
    • حکمت کراهت فرار از مسجد
    • توجیه آیةالله اشتهاردی رضوان الله علیه
    • توجیه آیةالله شیخ محمدتقی آملی رضوان الله علیه
  • بخش پنجم: اهمیت و احترام مشاهد و مساجد
    • 1. ضرورت تعظیم شعائر
    • 2. تحقیقی دربارۀ حقیقت هتکحرمت
    • 3. حفظ حرمت حرم و مکه معظمه
    • 4. اجتناب از تنجیس مساجد از باب احترام
    • 5. جلوگیری از تعطیلی مشاهد و مساجد
      • حکم تعطیلی موقت مساجد و مشاهد در زمان حال
  • بخش ششم: حل تزاحم
    • 1. تزاحم فردی و تزاحم جمعی
    • 2. حفظ سلامتی و دفع ضرر
      • درجۀ تأثیر حرمها در شیوع بیماری
      • درجۀ اهمیت حفظ جان در فرض فعلی
    • 3. سوءاستفادۀ دشمن از بازبودن زیارتگاه‌ها
    • 4. مراعات شرایط وقف در اماکن مذهبی
    • 5. حفظ احترام زیارتگاه ها
    • 6. دیگر برکات حرم‌ها
• 7. ضرورت رعایت اولویتها
  • نتیجه
  • منابع

(بزودی)

درباره زندگینامه، دیگر آثار و فعالیت های حجت الاسلام و المسلمین استاد وکیلی